Netteki Blog

Şiir türlerine örnekler kısa

28.02.2023
711
Şiir türlerine örnekler kısa

Şiir türlerine örnekler kısa

Şiir edebiyat tarihinin en eski türlerinden biridir.  Şiir kimi dönemler de şairler , yazarlar tarafından yüzlerce farklı kurala ve ya kalıba konmaya çalışmıştır. Ahmet Haşim ve Cahit Sıtkı Tarancı gibi ustalar bu listenin başında yer almaktadır. Ama edebiyatta genel olarak herkes tarafından kabul görmüş , şiiri şiir yapan ana kurallar ve tanımlar şunlardır.

Şiiri düz yazıdan ayıran ölçü, mısra, ahenk gibi unsurlar vardır.

Manzum : Nazım (şiir) biçimindeki yazılara denir.

Manzume : Nazım parçalarına da manzume olarak tanımlanır.

Mısra (Dize): Ölçülü ve anlamlı, bir satırlık nazım birimidir.

Nazım Birimi: Şiiri oluşturan mısra kümelerine nazım birimi denir. Dörtlük,bend,beyit…

Beyit (İkilik): Aynı ölçüde olan ve anlamca bir bütünlük oluşturan ve iki dizeden oluşan nazım birimidir.

Ölçü (Vezin): Şiirde dizelerin hece sayısına veya hecelerin ses değerine göre bir uyum içinde olmasıdır.

HİKAYENİN ÖZELLİKLERİ MADDELER HALİNDE ” yazımız da bakabilirsiniz.

Şiir Türleri Konularına Göre 
  1. Lirik ,
  2. Epik ,
  3. Didaktik ,
  4. Pastoral 
  5. Satirik Şiir
  6. Dramatik Şiir

olarak ayrılmaktadır. Şimdi bu 6 tür şiire kısa bir şekilde açıklayalım ve örnekler verelim.

1-Lirik Şiir

Lirik şiir duygusal , insanın kalbine dokunan ,duygularını en içtenlikle ifade ettiği türdür. İçten gelen heyecanları coşkulu bir dille anlatan şiir türüdür işte buda örneğimiz.

Çocukluğum, çocukluğum…
Uzakta kalan bahçeler,
O sabahlar, o geceler,
Gelmez günler çocukluğum.

Çocukluğum, çocukluğum…
Gözümde tüten memleket,
Artık bana sonsuz hasret,
Sonsuz keder çocukluğum.

Çocukluğum, çocukluğum…
Bir çekmecede unutulmuş,
Senelerle rengi solmuş,
Bir tek resim çocukluğum.
Ziyan Osman SABA

2- Pastoral Şiir

Bu şiir türü doğa güzelliklerini , yaylayı , dağları , köyleri , çobanları ve ormanları anlatıyor. Eğer şiirin içerisinde bunlar geçiyorsa türü pastoral olmaktadır.

Pastoral şiirin iki biçimi vardır:

İDİL: Bir ozanın ya da çobanın ağzından yazılıp kır yaşamının çekiciliğini, güzelliğini anlatan çobanıl aşkı yansıtan kısa şiirlere denir.

EGLOG: Birkaç çobanın karşılıklı konuşmaları yoluyla oluşturulan, aşk, kır yaşamı üzerine duygu ve düşüncelerini yansıtan pastoral şiirlere denir.

İşte buda örneğimiz ;

KAR YAĞMIŞ
Bu gece yine kar yağmış, ne güzel!
Bembeyaz oluvermiş bahçeler yollar.
Sanki yerlere serilmiş bulutlar,
Bir gecede ihtiyarlamış heykel.

Ne olmuş, çiçek mi açmış ağaçlar?
Nereye gitmiş bu kadar hayvan?
Bu ne göz alan beyazlık böyle,
Basmaya kıyamıyor insan….
Şükrü Enis REGÜ

3- Didaktik Şiir

Belli bir konuya öğüt , bilgi ve ahlaki ders veriyorsa buna da didaktik şiir deniyor. Manzum ise fabllar ise bu türe girmektedir.

DİNLE VATANDAŞ
Kulak ver sözüme, dinle vatandaş
Uyma lâklak edip gülüşenlere.
Seni meşgul eder, işinden eğler,
Karışır tembel perişanlara.

Adım at ileri, geriye bakma,
Bir sağlam iş tut da elden bırakma,
Saçma sapan sözler hep delip takma
Allah’ın yardımı çalışanlara.
Âşık Veysel

*

Şunlar ki çoktur malları
Gör nice oldu halleri
Sonucu bir gömlek imiş
Anında yoktur yenleri ( Yunus Emre )

4 -Epik Şiir

Konuda kahramanlık , savaş , yurt sever ve yiğitlik anlatılıyorsa buna da epik şiir denmektedir. Genel olarak bu şiirler uzun olmaktadır. Eski tarihlerden beri yaşanan savaşlar da yaşanan kahramanlıklar ve  ulusunu övebilmenin en güzel yoludur. epik şiirlerde tarihsel bir gerçek vardır. Epik şiir bu gerçekten kaynaklanır. Epik şiirlerin çoğu, okuyucuyu coşkulandırdığı için lirik özellikler de taşır.

Yaşamaz ölümü göze almayan,
Zafer, göz yummadan koşana gider.
Bayrağına kanının alı çalmayan,
Gözyaşı boşana boşana gider!

Kazanmak istersen sen de zaferi,
Gürleyen sesinle doldur gökleri,
Zafer dedikleri kahraman peri,
Susandan kaçar da koşana gider.

Bu yolda herkes bilir, ey delikanlı,
Diriler şerefli, ölüler şanlı!
Yurt için dövüşen başı dumanlı,
Her zaman bu şandan o şana gider.
Faruk Nafiz ÇAMLIBEL

*

Durduk, süngü takmış kafir ayakta
Bizde süngü yok
Bir hayret kızıllığı akardı üstümüzden
Dehşetten daha çok
Durduk, süngüsü düşmanın pırıl pırıl,
Önümüze çıktı bir gündüz,bir gece
Korku değil haşa
Bir büyük düşünce .
( F.Hüsnü DAĞLARCA)

5- Satirik Şiir

Eleştirici bir anlatımı olan şiirlerdir. Bir şahıs, olay, konum, iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştirilir. Bunlarda didaktik özellikler de görüldüğünden, didaktik şiir arasında de incelenebilir. Satirik şiirlere Divan edebiyatı döneminde  hiciv, Halk edebiyatı döneminde taşlama, yeni edebiyatımızda ise yergi adı verilir.

Benim bu gidişe aklım ermiyor
Fukara halini kimse sormuyor
Padişah sikkesi selam vermiyor
Kefensiz kalacak ölümüz bizim

*

HAN-I YAĞMA

Bu sofracık efendiler ki yenmek üzere tam hazır,
Huzurunuzda titriyor- şu milletin hayatıdır;
Şu milletin ki mustarip ve ölmeden ağır ağır
Fakat sakın çekinmeyin, yiyin, yutun hapır hapır
Yiyin, efendiler, yiyin bu han-ı iştiha sizin
Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin!

Tevfik Fikret

6- Dramatik Şiir

Harekete çevrilebilen şiir türüne dramatik şiir denir. Eski Yunan edebiyatında oyuncuların sahnede söyleyecekleri sözler şiir haline getirilir ve onlara ezberletilirdi. Bu durum dram tiyatro türünün  çıkışına kadar sürer. Daha sonra tiyatro metinleri düz yazıyla yazılmaya başlanır. Trajedi , komedi den sonra 3. tür dram olur harekete geçirilen şiirlerden.  Türk edebiyatında dramatik şiir türüne örnek verilmemiştir. Çünkü bizim Batı’ya açıldığımız dönemde ( Tanzimat ) Batı’da da bu tür şiirler yazılmıyordu; nesir kullanılıyordu tiyatroda. Tiyatrocularımız da tiyatro eserlerini bu yüzden nesirle yazmışlardır. Fakat nadirde olsa nazımla tiyatro yazan da olmuştur. Bunun bir örneği de Abdülhak Hâmit Tarhan’dır.

Eşber» den bir parça:

Halketsem esirlerle leşker,
Mahveylesem ordularla asker,
Olsa bana hep mülûk çâker;
Cinsince o iktidar münker,
Fevkimde uçar tuyûr-u kemter!
Âvâze-i dehr iken tanînim,
Gördüm ana değmiyor enînim;
Milletlere karşı âhenînim;
Bir âfete karşı nazenînim.
Afetse de ey ilâh göster!
Bilmem bana ân mı, şân mı lâzım?
Gülbün mü ya kehkeşân mı lâzım?

(Abdülhak Hâmit Tarhan)

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.